Nga Vjollce Dedushaj Fazliu
Shumë prej jush kryesisht dëgjojnë për hipertensionin apo shtypjen e lartë të gjakut duke e parë atë si faktor rreziku por e kundërta e HTA është:
Presion i ulët i gjakut (hipotensioni)
Presioni i ulët i gjakut mund të duket i dëshirueshëm dhe tek disa njerëz, nuk shkakton probleme.
Sidoqoftë, për shumë njerëz, tensioni i ulët i gjakut (hipotensioni) mund të shkaktojë marramendje, tubullim të pamurit/vëmendjes dhe të fikët.
Në raste të rënda, presioni i ulët i gjakut mund të jetë dhe kërcënues për jetën.
Një presion i gjakut kur është më pak/më i ulët se 90 milimetra të shtyllës së zhivës (mm Hg) vlera e lartë (sistoliku) ose 60 mm Hg (diastoliku) vlera e poshtme atëherë konsiderohet presion i ulët i gjakut.
Shkaqet e presionit të ulët të gjakut mund të shkojnë nga dehidrimi (humbja e lëngjeve të trupit) gjendje që ngjan te çrregullimet serioze mjekësore por dhe kur një individ nuk konsumon sasin të duhur të ujit.
Është e rëndësishme të zbuloni/dini se çfarë e shkakton presionin e ulët të gjakut në mënyrë që të mund të kurohet/trajtohet.
Simptomat/Shenjat
Për disa njerëz, presioni i ulët i gjakut sinjalizon një problem themelor, veçanërisht kur bie papritur ose shoqërohet me shenja dhe simptoma të tilla si:
*Marramendje
*Zbehje
*Vizioni/pamje e turbullt ose i zbehur
*Nauze (ndjenja e të qenit në tug)
*Lodhje
*Mungesa e përqendrimit
*Shoku
Hipotensioni ekstrem mund të rezultojë në gjendje të rrezikshme për jetën.
Shenjat dhe simptomat përfshijnë:
-Konfuzion, veçanërisht tek njerëzit e moshuar -Lëkurë e ftohtë, e butë, e zbehtë
-Frymëmarrje e shpejtë, e sipërfaqësore
-Pulsi i dobët dhe i shpejtë
Kur të paraqiteni tek mjeku?
Nëse keni shenja ose simptoma të shokut, dhe ju bën të ndjeheni keq kërkoni ndihmë mjekësore.
Nëse keni vlera të tensionit të ulët të gjakut vazhdimisht, por ndiheni mirë, mjeku juaj ka të ngjarë t’ju monitorojë vetëm gjatë kontrollave rutinë.
Edhe marramendja e rastit ose marrja mendsh mund të jetë një problem relativisht i vogël – rezultat i dehidrimit të lehtë nga shumë kohë në diell ose një vaskë të nxehtë, për shembull.
Vizitoni mjekun tuaj nëse keni shenja ose simptoma të presionit të ulët të gjakut sepse ato mund të tregojnë për probleme më serioze.
Mbaj një shënim të simptomave të tua, kur ato ndodhin dhe atë që po bën në atë kohë.
Shkaqet
Presioni i gjakut është një matje e presionit në arteriet tuaja gjatë fazave aktive dhe të pushimit të secilës rrahje zemre.
Presioni sistolik.
Vlera e lartë e matjes e presionit të gjakut është sasia e presionit që zemra juaj prodhon kur pomponi gjak nëpër arteriet tuaja në pjesën tjetër të trupit tuaj.
Presioni diastolik.
Vlera e poshtme e matur e presionit të gjakut i referohet sasisë së presionit në arteriet tuaja kur zemra juaj është në qetësi midis rrahjeve.
Presioni normal I gjakut më të ulët se 120/80 mm Hg është/quhet Hipotension apo tension I ulët kurse vlerat nën 90/60 duhet medoemos të kërkohet ndihma mjekësore.
Presioni i gjakut ndryshon gjatë gjithë ditës, në varësi të:
-Pozitë së trupit
-Ritmi i frymëmarrjes
-Niveli i stresit
-Gjendja fizike
-Barnat që merrni
-Çfarë hani dhe pini
-Koha e ditës
Presioni i gjakut është zakonisht më i ulët gjatë natës dhe rritet ndjeshëm gjatë zgjimit.
Presioni i gjakut: Sa poshtë mund të shkon?
Ajo që konsiderohet presion i ulët i gjakut për ju mund të jetë normale për dikë tjetër. Shumica e mjekëve e konsiderojnë presionin e gjakut shumë të ulët vetëm nëse shkakton simptoma.
Disa ekspertë përcaktojnë presionin e ulët të gjakut si lexime më të ulëta se 90 mm Hg sistolike ose 60 mm Hg diastolike.
Një rënie e papritur e presionit të gjakut mund të jetë e rrezikshme.
Një ndryshim prej vetëm 20 mm Hg – një rënie nga 110 sistolike në 90 mm Hg sistolike, për shembull – mund të shkaktojë marramendje dhe të fikët kur truri nuk arrin të marrë gjak të mjaftueshëm.
Shkaqet që mund të shkaktojnë presion të ulët të gjakut përfshijnë:
*Shtatzënia.
Për shkak se sistemi i qarkullimit të gjakut zgjerohet me shpejtësi gjatë shtatzënisë, presioni i gjakut ka të ngjarë të bjerë. Kjo është normale dhe presioni i gjakut zakonisht kthehet në nivelin tuaj të para-shtatzënisë pasi të keni lindur.
*Problemet e zemrës.
Disa gjendje zemre që mund të çojnë në presion të ulët të gjakut përfshijnë rrahje zemre jashtëzakonisht të ulëta (bradikardi), probleme të valvulave të zemrës, sulm në zemër dhe dështim të zemrës.
*Problemet endokrine.
Sëmundja paratiroide, pamjaftueshmëria e veshkave (sëmundja Addison), sheqeri i ulët i gjakut (hipoglikemia) çrregullumet e gjëndrës tiroide dhe në disa raste, diabeti mund të shkaktojë presion të ulët të gjakut.
Kur trupi juaj humb më shumë ujë sesa merr (Hipovolemia) mund të shkaktojë dobësi, marramendje dhe lodhje.
Ethet, të vjellat, diarreja (barkëqitja) e rëndë, përdorimi i tepruar i diuretikëve ilaqet për të derdhë ujë) dhe ushtrimet (sforcimi fizik) mund të çojnë në dehidrim.
*Humbja e gjakut.
Humbja e shumtë gjakut, të tilla si nga një dëmtim i madh ose gjakderdhje e brendshme, zvogëlon sasinë e gjakut në trupin tuaj, duke çuar në një rënie të rëndë të presionit të gjakut.
*Infeksion i rëndë (septicemia).
Kur një infeksion në trup hyn në qarkullimin e gjakut, kjo mund të çojë në një rënie të presionit të gjakut që quhet kërcënuese për jetën e quajtur shok septik.
*Reaksion i rëndë alergjik (anafilaksi). Shkaktarët e zakonshëm të këtij reagimi të rëndë dhe potencialisht të rrezikshëm për jetën përfshijnë ushqime, ilaçe të caktuara, helme të insekteve.
Anafilaksia mund të shkaktojë probleme me frymëmarrjen, urtikari, kruajtje, një fyt të fryrë dhe një rënie të rrezikshme të presionit të gjakut.
*Mungesa e lëndëve ushqyese në dietën tuaj. Mungesa e vitaminës B-12, folatit dhe hekurit mund ta mbajë trupin tuaj të mos prodhojë mjaftueshëm qeliza të kuqe të gjakut (anemi), duke shkaktuar presion të ulët të gjakut.
-Medikamente që mund të shkaktojnë presion të ulët të gjakut
Disa ilaçe mund të shkaktojnë presion të ulët të gjakut, duke përfshirë:
-Tabletat e ujit (diuretikët), të tilla si furosemide (Lasix) dhe hidroklorotiazid (Microzide, të tjerët)
-Alpha bllokues, të tilla si prazosin (Minipress) -Beta bllokues, të tilla si atenolol, propranolol Inderal
-Ilaqet për Parkinson sëmundje, të tilla si pramipexole ose ato që përmbajnë levodopa
-Lloje të caktuara ilaqet kundër depresionit
-ilaqe për disfuncion erektil duke përfshirë sildenafil ose tadalaial, veçanërisht kur merret me ilaçet e zemrës nitroglicerinë.
Llojet e presionit të ulët të gjakut
Mjekët shpesh ndajnë presionin e ulët të gjakut (hipotension) në kategori, në varësi të shkaqeve dhe faktorëve të tjerë.
Disa lloje të presionit të ulët të gjakut përfshijnë:
Presion i ulët i gjakut në hipotension në këmbë (ortostatike ose posturale).
Kjo është një rënie e papritur e presionit të gjakut kur ngriheni nga pozicioni ulur ose pasi jeni shtrirë.
Graviteti bën që gjaku të grumbullohet në këmbët tuaja kur qëndroni në këmbë. Zakonisht, trupi juaj kompenson duke rritur rrahjet e zemrës dhe duke ngushtuar enët e gjakut, duke siguruar që gjaku i mjaftueshëm të kthehet në trurin tuaj.
Por tek njerëzit me hipotension ortostatik, ky mekanizëm kompensues dhe presioni i gjakut bie, duke çuar në marrje mendsh, marrje mendsh, turbullim të shikimit dhe madje edhe të fikët.
Hipotensioni ortostatik mund të ndodhë për arsye të ndryshme, duke përfshirë dehidratimin, pushimin e zgjatur në shtrat, shtatzëninë, diabetin, problemet e zemrës, djegiet, nxehtësinë e tepërt, venat me variçe të mëdha dhe çrregullime të caktuara neurologjike.
Një numër ilaçesh gjithashtu mund të shkaktojnë hipotension ortostatik, veçanërisht ilaçe të përdorura për të trajtuar presionin e lartë të gjakut – diuretikë, bllokues beta, bllokues të kanaleve të kalciumit dhe frenues të enzimës konvertuese të angiotensinës (ACE) – si dhe ilaqet kundër depresionit dhe ilaçet e përdorura për të trajtuar sëmundjen e Parkinsonit dhe disfunkcionit erektil.
Hipotensioni ortostatik është veçanërisht i zakonshëm tek të rriturit e moshuar, por prek edhe të rinjtë, përndryshe njerëz të shëndetshëm që ngrihen papritur pasi ulen me këmbë të kryqëzuara për periudha të gjata ose pasi u ulën për një kohë.
Presion i ulët i gjakut pas ngrënies (hipotension pas ngrënies).
Kjo rënie e presionit të gjakut ndodh një ose dy orë pas ngrënies dhe prek kryesisht të rriturit e moshuar.
Gjaku rrjedh/koncentrohet në traktin tuaj të tretjes pasi të hani që të ndihmoj në tretjen e ushqimit.
Zakonisht, trupi juaj rrit rrahjet e zemrës tuaj dhe ngushton disa enë të gjakut për të ndihmuar në ruajtjen e presionit normal të gjakut.
Por tek disa njerëz këto mekanizma dështojnë, duke çuar në marrje mendsh, zbehje dhe rënie.
Hipotensioni pas ngrënies ka më shumë të ngjarë të prekë njerëzit me presion të lartë të gjakut ose çrregullime të sistemit nervor autonom siç është sëmundja e Parkinsonit.
Ngrënja e shujtave të vogla me pak karbohidrate, konsumi më I madh I ujit dhe evitimi I alkoolit mund të ndihmojë në reduktimin e simptomave të këtilla
Presion i ulët i gjakut nga sinjalet e gabuara të trurit (hipotensioni i ndërmjetësuar neuralisht). Ky çrregullim, i cili shkakton një rënie të presionit të gjakut pas qëndrimit në këmbë për periudha të gjata, prek më së shumti të rinjtë dhe fëmijët. Duket se ndodh për shkak të një komunikimi të gabuar midis zemrës dhe trurit.
Presioni i ulët i gjakut për shkak të dëmtimit të sistemit nervor (atrofi i sistemit të shumëfishtë me hipotension ortostatik).
E quajtur edhe sindroma Shy-Drager, ky çrregullim i rrallë ka shumë simptoma të ngjashme me sëmundjen Parkinson.
Shkakton dëmtime progresive të sistemit nervor autonom, i cili kontrollon funksione të pavullnetshme siç janë presioni i gjakut, rrahjet e zemrës, frymëmarrja dhe tretja. Lidhet me presionin e lartë të gjakut ndërsa jeni shtrirë.
Faktorët e rrezikut
Presioni i ulët i gjakut (hipotensioni) mund të ndodhë tek kushdo, megjithëse lloje të caktuara të presionit të ulët të gjakut janë më të zakonshme në varësi të moshës suaj ose faktorëve të tjerë:
Mosha
Rëniet e presionit të gjakut në këmbë ose pas ngrënies ndodhin kryesisht tek të rriturit më të vjetër se 65.
Hipotensioni me ndërmjetësi nervore prek kryesisht fëmijët dhe të rriturit e rinj.
Njerëzit që marrin ilaçe të caktuara, për shembull, ilaçe të presionit të lartë të gjakut si bllokuesit alfa, kanë një rrezik më të madh të presionit të ulët të gjakut.
Disa sëmundje.
Sëmundja e Parkinsonit, diabeti dhe disa gjendje të zemrës ju vë në një rrezik më të madh të zhvillimit të presionit të ulët të gjakut
Edhe format e moderuara të presionit të ulët të gjakut mund të shkaktojnë marrje mendsh, dobësi, të fikët dhe rrezik të lëndimit nga rënia.
Dhe presioni i ulët i gjakut mund të privojë trupin tuaj nga oksigjeni i mjaftueshëm për të kryer funksionet e tij, duke çuar në dëmtime të zemrës dhe trurit tuaj.
Përshtatur të dhënat e përgjithshme me të dhënat nga stafi I Mayo Clinic SHBA
