Fjala “karantinë” nuk ka qenë kurrë më shumë në vetëdijen tonë sesa tani. Me vendet në të gjithë botën që vendosin rregulla të vetë-izolimit, termat si “bllokimi”, “karantina” dhe “pandemia” janë bërë pjesë kryesore e fjalorit tonë të përditshëm. Por fjala “karantinë” daton gjashtëqind vjet më parë në Itali, kur venecianët po përballeshin me një sëmundje tjetër shkatërruese – murtaja bubonike.
Në shekullin 14, murtaja bubonike, e njohur si Vdekja e Zezë, po përshkonte kontinentin. Duke filluar në 1343, sëmundja zhduki një të tretën e popullsisë së Europës gjatë një periudhe të tmerrshme prej tre vjetësh midis 1347-1350. Kjo rezultoi në një nga humbjet më të mëdha në historinë e njerëzimit – dhe ishte një shtysë për të marrë masa.
Në vitet 1400, anijet, mallrat dhe ekuipazhet e tyre që mbërrinin nga lindja, duhet të izoloheshin përpara se të vazhdonin udhëtimin në kontinent. Për të mbrojtur qytetarët nga valët e hershme të sëmundjes, autoritetet krijuan një sistem izolimi në dy ishuj në lagunë.
Ishujt e Karantinës
Ishujt u quajtën “Lazaret”, një emër i huazuar nga emri i parë i këtyre dy ishujve, Shën Mëria e Nazaretit. Vetëm disa kilometra në veri-lindje të qytetit, i vendosur strategjikisht në hyrjen e lagunës, një Lazaret i dytë u themelua me dekret të vitit 1648 i quajtur “Lazzaretto Novo” ose Lazaret i ri.
“Ndërsa të sëmurët shkonin te Lazareti i vjetër, të shëndetshmit u vendosën në Lazaretin e ri për të parandaluar përhapjen e sëmundjes, pasi nuk kishte asnjë trajtim mjekësor të mundshëm,” shpjegon për Euronews Gerolamo Fazzini, Presidenti i Archeoclub of Venice, shoqata që kujdeset për Lazaretin.
“Murtaja erdhi në Venecia kryesisht nga deti dhe nga anijet, sepse secila anije ishte një bombë e mundshme bakteriologjike. Në bordin e anijeve kishte minj të zinj që vinin nga Afrika ose Lindja, duke sjellë parazitët dhe duke transmetuar sëmundjen te burrat,” tha Fazzini.
Pasagjerët, ekuipazhet dhe ngarkesat e tyre do të kalonin 40 ditë në “quarantena” veneciane, që përkthehet saktësisht 40 ditë. Fjala rrjedh nga fjala latine “quadraginta” ose ajo italiane “quaranta” – të dyja nënkuptojnë dyzetë. Kjo ishte afërsisht periudha kohore që besohet të jetë e nevojshme për të shmangur transmetimin e sëmundjes nga një individ të tjetri. Ishujt ishin të ndarë në dhjetë lagje izolimi.
Një kishë, e quajtur me emrin e Shën Bartolomeut, shtrihej në mes të katër lagjeve në mënyrë që njerëzit të mund të merrnin pjesë në meshë duke mbajtur distancën e sigurt që kërkohej.
Murtaja bubonike
Murtaja bubonike u përsërit në Europë për shekuj me radhë dhe ishte një nga sëmundjet më të frikshme në botë. Në shekullin e 17, mjekët që vizitonin viktimat e murtajës mbuloheshin nga koka te këmbët dhe vishnin një maskë me një sqep të gjatë si zog.
Sqepi kishte për qëllim të mbronte mjekët nga “ajri i helmuar”, i cili në atë kohë besohej se përhapte murtajën. Forma e tij besohej se i jepte kohë të mjaftueshme një përbërjeje me kanellë, mirrë dhe mjaltë të vepronte. Mjekët besuan se barishtet do t’i kundërviheshin erërave “të liga” të murtajës dhe do t’i mbronin nga infektimi.
Pamja ishte aq ikonike në Itali sa që “mjeku i murtajës” u bë një element kryesor i festimeve dhe karnavaleve dhe është një kostum popullor edhe në ditët e sotme.
Burimet: Euronews, Science Friday, Anabel
