Në Itali, antikja dhe modernia jetojnë krah për krah. Ka qenë republikë demokratike prej vitit 1946. Është shtet anëtar themelues i BE-së dhe ka mbështetur Kombet e Bashkuara, duke dërguar trupa në Kosovë, Bosnjë e Shqipëri.
Trashëgimia e Romës
Roma ishte kryeqytet i Perandorisë Romake dhe, pjesë të mëdha të sistemit ligjor evropian bazohen ende në ligje romake. Perandoria ka pasur jetëgjatësinë 500- vjeçare deri më 476, para erës sonë. Pastaj, Italia ishte pushtuar nga popuj të ndryshëm dhe ka pasur trazira të mëdha deri në Periudhën e Renesansës, apo Rilindjes, e filluar nga gjysma e shekullit katërmbëdhjetë. Disa shekuj mbrapa, Italia ishte sunduar nga shtetet qytete rivale që luftonin për territore.
Çdo qytet dhe shumë familje kishin emblemat e tyre. Çdo detaj në to kishte një kuptim dhe, sikurse edhe emblemat që mbanin luftëtarët e legjionit romak, ishte mënyrë për të dalluar miqtë e armiqtë.
Në Itali….
- Qendra e parë tregtare ishte ndërtuar në Romë nga perandori Trajan. Kishte 150 dyqane në disa nivele- më shumë se Albi Mall afër Prishtinës.
- Hanibali, gjenerali me nam kartagjenas, pati humbur 14,000 burra dhe 25 elefantë derisa kalonte nëpër Alpe, para se romakët ta mposhtnin përfundimisht.
- Fjala “pallat” rrjedh nga Bregu Palatin në Romë ku perandori Augustus, pati ndërtuar rezidencën e tij.
- Kloaka Maksima apo Kanalizimi i Madh është vend i njohur arkeologjik i mbrojtur nga hyjnesha, Klocina.
Fakte rreth Italisë….
- Është anëtar themelues i BE’së
- Sistemin politik e ka – Republikë
- Ka 60 milionë banorë
- Përdor euron si valutë
- Roma është kryeqytet
- Italishtja është gjuhë zyrtare
- “Bon giorno” është përshëndetje tipike
Qyteti i Vatikanit, shtëpi e Papës dhe seli e Kishës katolike, është shtet në vete që ndodhet në zemër të Italisë.
Koloseumi në Romë dikur ishte skenë e argëtimeve spektakulare. Sot është një nga kryeveprat më të mrekullueshme të arkitekturës romake.
Italia sot
Italia është e njohur për sektorin e bujqësisë dhe të blegtorisë, verërat dhe mallrat luksoze. Milani, Firenze dhe Roma janë vendlindje e disenjatorëve të famshëm të modës si: “Prada”, “Guci”, “Versaci”, “Valentino” dhe “Armani:. Është e njohur edhe për disenje industrial dhe të mobilieve. Turizmi është ndër sektorët më fitimprurës dhe që po zhvillohet me shpejtësi të madhe në Itali. Me 43,6 milionë vizitorë gjatë 2010-s, është vendi i pestë më i vizituari dhe përfituesi më I madh nga turizmi në botë.
Kë e njihni?
Kultura dhe arti zënë vend të rëndësishëm në Itali. Kompozitorë klasikë të njohur si: Rosini, Verdi, e Pucini janë nga Italia. Andrea Boceli është i famshëm për këngët e tij në opereta, ndërsa San Remo, kryeqyteti i rivierës italiane është nikoqir I festivaleve prestigjioze të muzikës e filmit. Ana Oksa, këngëtare italiane me prejardhje shqiptare, kishte fituar çmimin e parë në Festivalin Muzikor, më 1989 dhe 1999. Lista e artistëve italianë me nam është e gjatë dhe përfshin: Gjioton, Boticelin, Leonardon, Mikelangjelon, Tinoreton e Karavaxhion.
Si lindi Roma?
Legjenda thotë se Roma qe themeluar nga vëllezërit binjakë, Remi dhe Romuli, të cilët qenë braktisur pas lindjes dhe i kishte rritur një ujkonjë. Kur janë rritur, kishin vendosur ta ndërtonin një qytet mu aty ku I kishte shpëtuar nga ujkonja. Në fakt, themeluesit e hershëm të Romës quheshin “latinë”. Qyteti qe rritur vetëm nga disa koloni që ekzistonin përreth shtatë luginave në afërsi të lumit Tibet, një burim i rëndësishëm uji.
Toskana është një nga rajonet më të njohura për prodhimin e verës, sidomos për verërat e qarkut Kianti në afërsi të Sienës.
A keni uri?
Italianët e nisin ditën me një kafe ekspresë, krosanë dhe lëng portokalli. Pastaj për drekë hanë pica, pasta ose lazanje, dhe e përcjellin me një tiramisu apo një akullore, xhelato. Italianët adhurojnë tartufët, lloj kërpudhe me shije të fortë që shtohet si mëlmesë në ushqime. Më 2007, një zagar i trajnuar në gjuetinë e tartufëve, Roko, pati gjetur një që peshonte gati 1.5 kg. Qe shitur për 245,000 euro, duke shënuar rekord botëror.
Pica është ushqim kombëtar Italian është e popullarizuar në mbarë botën.
Promovimi i trashëgimisë kulturore të Evropës
Historia dhe kultura italiane janë madhështore. Por çdo vend i BE-së ka thesaret e veta. Evropa krenohet me shumëllojshmërinë kulturore. Gjuha, letërsia, teatri, artet pamore, arkitektura, zejet, kinemaja dhe transmetimi mund t’i takojnë ndonjë vendi, apo rajoni të veçantë, por i përkasin trashëgimisë së përbashkët kulturorë të Evropës.
Bashkimi Evropian synon ta ruajë dhe ta mbështesë këtë diversitet dhe të mundësojë qasje në të. Më 199, Traktati i Mastrihtit, ka potencuar se kultura është pjesë e rëndësishme e integrimit evropian.
Promovimi i kulturës evropiane
BE-ja punon që të promovojë vetëdijesimin dhe ruajtjen e kulturës evropiane. Ndihmon njerëzit e industrisë së kulturës që të punojnë në vende të ndryshme, inkurajon lëvizjen e veprave të artit, ndër vende, dhe promovon dialogun midis njerëzve të kulturave të ndryshme, duke mbështetur dhe diversitetin gjuhësor.
BE-ja po ashtu:
- udhëheq programe mbështetëse për industritë kulturore;
- udhëheq programin “Kryeqyteti i kulturës”, me të cilin qytetet evropiane promovohen dhe manifestohen si qendra kulturore;
- ndihmon me financim shkolla muzike, salla koncertesh dhe studio muzikore dhe financon restaurimin e teatrove historike si shtëpia e operës: “Fenice” në Venecie;
- inkurajon shtetet anëtare të BE’së që të mbështesin zhvillimet kulturore në rajonet më të varfra, në mënyrë që të happen vende pune e të tërheqin turistë.
